O αρχαίος μαίανδρος και η σβάστικα. Αλήθειες, ψέμματα και εκμετάλλευση
Το αρχαιότερο ελληνικό σύμβολο ο Μαίανδρος αποτελεί σύμβολο Νίκης και
Ενότητας, σύμβολο του Άπειρου και της Αιώνιας Ζωής, αλλά και της αέναης
πορείας μας στον κόσμο
Εμπνευσμένος, κατά
την άποψη κάποιων ακαδημαϊκών, από τις πολυάριθμες στροφές του ποταμού
Μαιάνδρου, ο οποίος έχει συνολικό μήκος πάνω από 500 χιλιόμετρα και
βρίσκεται στην νοτιο δυτική Τουρκία, στην αρχαία Καρία της Μικράς Ασίας.
Ο αγκυλωτός σταυρός είναι συχνό μοτίβο σχεδίου στην σύγχρονη
αρχιτεκτονική και σε έργα τέχνης στην Ινδία καθώς επίσης και στην αρχαία
δυτική αρχιτεκτονική, αφού τον συναντάμε συχνά σε μωσαϊκά, ανάγλυφα,
και άλλα έργα τέχνης σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Η αρχαία ελληνική
αρχιτεκτονική και τα σχέδια ιματισμού είναι συχνά διακοσμημένα με το
επαναλαμβανόμενο μοτίβο του αγκυλωτού σταυρού συχνά συνδυασμένο και με
μαιάνδρους.
Τα σχετικά σύμβολα στην κλασσική δυτική αρχιτεκτονική περιλαμβάνουν
το σταυρό, το τρίποδο, ή το τρισκελές και την στρογγυλεμένη σβάστικα.
Το σύμβολο αγκυλωτών σταυρών βρέθηκε σε πολλά από τα ερείπια της
αρχαίας Τροίας και σε μερικά από τα μωσαϊκά στην Πομπηία. Στην αρχαία
Ελληνική τέχνη και την αρχιτεκτονική, καθώς και στην Ρομανική και
Γοτθική τέχνη της δύσης, οι απομονωμένοι αγκυλωτοί σταυροί είναι σχετικά
σπάνιοι, και ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνότερα ως
επαναλαμβανόμενο στοιχείο σε μωσαϊκά και σε πεζούλια.
Ο αγκυλωτός σταυρός αντιπροσώπευσε συχνά τη διαρκή κίνηση, που
απεικονίζει το σχέδιο ενός περιστρεφόμενου ανεμόμυλου ή νερόμυλου.
Μπορντούρες με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς ήταν ένα συνηθισμένο
αρχιτεκτονικό μοτίβο στην αρχαια Ρώμη και συναντάται ακόμα και σε πιο
πρόσφατα κτήρια ως νεοκλασικό στοιχείο. Σύνορα αγκυλωτών σταυρών είναι
μια μορφή μαιάνδροι. Αγκυλωτοί σταυροί έχουν βρεθεί επίσης στην
αγγειοπλαστική σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή του αρχαίου Kush.
Μυθολογία – Η χειρώνειος ή μαιάνδριος λαβή
Ο βασιλιάς Πηλέας, ένας θνητός, νίκησε και παντρεύτηκε την θεά.
Θέτιδα. Η προφητεία του Προμηθέα την ανάγκαζε να παντρευτεί θνητό, ώστε
να μη γεννηθεί αυτός που θα ανέτρεπε τον παντοδύναμο Δία. Όταν ένα βράδυ
ο Πηλέας είδε την θεά να χορεύει την ερωτεύτηκε, αλλά πως μπορούσε
αυτός θνητός ν’ αποκτήσει τη Θέτιδα που ήταν μια θεά; Ρώτησε τον
σοφότατο Χείρωνα που κατοικούσε ψηλά στο Πήλιο. «Εκείνος τον ορμήνεψε
στο ίδιο μέρος σαν τη δει, τη νύχτα να χορεύει, να την αρπάξει όσο
γίνεται σφιχτά στην αγκαλιά του». Να μην αφήνει τη λαβή όσο εκείνη κι αν
άλλαζε μορφές: «κι ας γίνει φίδι, λιοντάρι ή φωτιά, νερό για να
ξεφύγει». Ο Πηλέας στο πάθος του για τη θεά ξεπέρασε και νίκησε
καρτερικά όλες τις θυμωμένες μεταμορφώσεις της, κρατώντας την με μια
λαβή σφιχτά στην αγκαλιά του.
Ο Πηλέας νικά την πεντάμορφη θεά
χρησιμοποιώντας τη “Χειρώνιο λαβή”, τον μαίανδρο, το διάσημο
αρχαιοελληνικό σύμβολο.
Η χειρώνειος λαβή έμεινε στην ιστορία και
χρησιμοποιείται ακόμα στο άθλημα της πάλης για να δέσει ο ένας αντίπαλος
τον άλλο.
Ο Αγκυλωτός σταυρός
Ο αγκυλωτός σταυρός, σβάστικα, ή μάλλον ο τετρα-αγκυλωτός σταυρός,
είναι ένα αρχαίο σύμβολο. Ο αγκυλωτός σταυρός, προέρχεται από το γεγονός
ότι αποτελείται από τέσσερα ελληνικά γάμμα (Γ) – γράμματα. Αρχαίες
Ελληνίδες ιέρειες έκαναν τατουάζ το σύμβολο, μαζί με το τετρασκέλιον
(από τα τέσσερα σκέλη που απεικονίζει), στους οργανισμούς τους. Αρχαία
ελληνικά αρχιτεκτονικά σχέδια είναι κορεσμένα με τη διασύνδεση τους ως
σύμβολο. Επίσης είχε χρησιμοποιηθεί και από διάφορους εγγενείς
αμερικανικούς πολιτισμούς.
Στο δυτικό κόσμο, το σύμβολο γνώρισε μια αναβίωση μετά από τις
αρχαιολογικές ανασκαφές του Σλήμαν στα τέλη του 19ου αιώνα, ο οποίος
ανακάλυψε το σύμβολο στην περιοχή της αρχαίας Τροίας και το συνέδεσε με
τις αρχαίες μεταναστεύσεις των Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαίων. Τον συνέδεσε με τις
παρόμοιες μορφές που βρέθηκαν στα αρχαία δοχεία στη Γερμανία, και
θεωρητικολόγησε ότι ο αγκυλωτός σταυρός ήταν ένα “σημαντικό θρησκευτικό
σύμβολο των μακρινών προγόνων μας”, και ότι συνδέει τους Γερμανικούς,
Ελληνικούς και Ινδο-Ιρανούς πολιτισμούς. Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα,
χρησιμοποιήθηκε ευρέως παγκοσμίως και θεωρήθηκε ως σύμβολο καλής τύχης
και επιτυχίας.
Η εργασία του Σλήμαν συνδυάστηκε με volkisch-κινήματα, για τους
οποίους ο αγκυλωτός σταυρός ήταν ένα σύμβολο της “άριας” ταυτότητας.
Μετά από την υιοθέτησή του από τους ναζί του Χίτλερ, ο αγκυλωτός
σταυρός έχει συνδεθεί ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ με το φασισμό τον δεύτερο παγκόσμιο
πόλεμο, και το ολοκαύτωμα, μιας και η σημασιολογία του παραποιήθηκε και
παρεξηγήθηκε.
ellas-afipnisi.blogspot.com
