ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΟΜΗΣ ΜΠΑΚΙΡΤΖΗ

Τα αποκαλυπτήρια προτομής του Σερραίου Στρατηγού Ευριπίδη Μπακιρτζή την Κυριακή  15 Μαίου  2011 ,  11.30 π.μ. Πλατεία Ερμού και Π. Τσαλδάρη

Ο Ευριπίδης Μπακιρτζής (Σέρρες, 1895 – Φούρνοι Ικαρίας, 9 Μαΐου 1947) ήταν έλληνας στρατιωτικός και ηγετικό στέλεχος της Εθνικής Αντίστασης και πρόεδρος («πρωθυπουργός») της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ, γνωστή και ως «Κυβέρνηση του Βουνού») κατά το διάστημα 10 Μαρτίου έως 18 Απριλίου 1944.

Ο Ε. Μπακιρτζής είχε δύο ετεροθαλείς αδελφούς, εκ των οποίων ο ένας ήταν Μακεδονομάχος και ο άλλος εκτελέσθηκε από τους Βούλγαρους στις Σέρρες το 1916. Το 1908, ο Μπακιρτζής εισήχθη στην Σχολή Ευελπίδων και συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912–1913 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού. Το 1916, τάχθηκε με την Εθνική Άμυνα των Βενιζελικών και ανάλαβε διοικητής πυροβολαρχίας και διοικητής μοίρας πυροβολικού. Αργότερα πολέμησε στην Μικρά Ασία. Το 1922, ενώ είχε ήδη φτάσει στον βαθμό του ταγματάρχη, συμμετείχε στην Επαναστατική Επιτροπή του Πλαστήρα που ανέτρεψε τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Το 1926, όντας αντισυνταγματάρχης, καταδικάστηκε σε θάνατο, γιατί ήταν από τους πρωτεργάτες του στρατιωτικού κινήματος Τζαβέλα–Μπακιρτζή, αλλά δεν εκτελέσθηκε. Το 1928, επανήλθε στο στράτευμα και το 1935 συνταγματάρχης πλέον, έλαβε μέρος σε νέο αποτυχημένο πραξικόπημα. Συνελήφθη και καταδικάστηκε για δεύτερη φορά σε θάνατο, για την συμμετοχή του στο «κίνημα», αλλά η ποινή του τελικά μετατράπηκε σε απόταξη από το στράτευμα και εξορία στον Άγιο Ευστράτιο.

Το 1937, η κυβέρνηση Μεταξά τον άφησε ελεύθερο υπό τον όρο να φύγει αμέσως στο εξωτερικό. Ο Μπακιρτζής έφυγε στην Ρουμανία, από όπου επέστρεψε στην Ελλάδα με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, και παρουσιάστηκε στο Στρατολογικό γραφείο Θεσσαλονίκης για να ενταχθεί στον πόλεμο με το βαθμό του απλού στρατιώτη, κάτι που δεν έγινε δεκτό από την Κυβέρνηση Μεταξά.

 Ήταν διοικητής («στρατηγός») της ομάδας μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ. Όταν ιδρύθηκε η ΠΕΕΑ στις 10 Μαρτίου του 1944, ανέλαβε προσωρινός της πρόεδρος («πρωθυπουργός»). Στις 18 Απριλίου του ίδιου έτους, παραχώρησε την θέση του στον Αλέξανδρο Σβώλο και ο ίδιος ανέλαβε αντιπρόεδρος και γραμματέας επισιτισμού μέχρι την διάλυση της ΠΕΕΑ στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944.

Μεσούντος του Εμφυλίου Πολέμου, το Σεπτέμβριο του 1946, συνελήφθη ως αριστερός και εξορίστηκε στον Άγιο Κήρυκο Ικαρίας και αργότερα στους Φούρνους Ικαρίας. Τον Φεβρουάριο του 1947, η ελληνική κυβέρνηση τού επέτρεψε να καταθέσει στην επιτροπή του ΟΗΕ κλιμάκιο του οποίου ερευνούσε στην Ελλάδα την κατάσταση στην εμφυλιοπολεμική περίοδο. Αμέσως μετά την επίσκεψη που εδέχθηκε βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιό του με μία σφαίρα στην καρδιά. Τα αίτια του θανάτου του παραμένουν ανεξιχνίαστα. Επισήμως, ο θάνατός του καταγράφηκε ως αυτοκτονία.

Ο Μπακιρτζής ήταν γνωστός και ως «κόκκινος στρατηγός», επειδή αρθρογραφούσε στον Ριζοσπάστη μ' αυτό το ψευδώνυμο. Μελέτες, λόγοι και σημειώσεις του Μπακιρτζή δημοσιεύθηκαν στο βιβλίο Ευριπίδης Μπακιρτζής, που κυκλοφόρησε το 1981 με επιμέλεια του συγκρατούμενού του στην εξορία Νίκου Μάργαρη. Οι κληρονόμοι του δώρισαν την στολή και άλλα προσωπικά του αντικείμενα στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Δ. Μακεδονίας της Κοζάνης.